کد مطلب:35795 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اعتقادات

راز جاودانگي شريعت اسلام در چيست؟

راز جاودانگي شريعت اسلام در دو چيز نهفته است:
الف ـ شريعت اسلام، براي تأمين نياز طبيعي و فطري بشر به هدايتهاي الهي، كاملترين برنامه را ارائه كردهاست، به گونهاي كه بهتر و كاملتر از آن قابل تصور نيست.
ب ـ در قلمرو احكام عملي نيز يك رشته اصول و كليات جامع و ثابت را بيان نموده كه ميتواند پاسخگوي نيازهاي نو بنو و متنوّع بشر باشد. گواه روشن اين امر آن است كه فقهاي اسلام (بويژه شيعه) در طي چهارده قرن توانستهاند به تمام نيازهاي جوامع اسلاميدر زمينة احكام عملي پاسخ گويند، و تاكنون موردي پيش نمايده است كه فقه اسلامي از پاسخ گفتن به آن ناتوان باشد. امور زير در تحقق اين هدف مفيد و مؤثر بودهاند:
1ـ حجيّت عقل: اعتبار و حجيت عقل در مواردي كه صلاحيت قضاوت و داوري دارد، يك از طرق استنباط وظايف بشر در طول زندگي است.
2ـ رعايت اهمّ در موارد تزاحم با مهمّ: ميدانيم كه احكام اسلام، ناشي از يك رشته ملاكات واقعي و مصالح و مفاسد ذاتي (يا عارضي) در اشياست كه برخي از آنها را عقل به دست ميآورد و برخي ديگر را شرع بيان ميكند. با شناخت اين ملاكات، طبعاً فقيه ميتواند در موارد تزاحم آنها، اهم را بر مهم ترجيح داده و مشكل را حل كند.
3ـ فتح باب اجتهاد: گشوده بودن باب اجتهاد به روي امت اسلامي ـ كه از افتخارات و امتيازات تشيع است خود از عوامل تضمين كنندة خاتميت آيين اسلام است، زيرا در پرتو اجتها زنده و مستمر، حكم مسائل و حوادث جديد همواره از قواعد كلي اسلامي استنباط ميشود.
4ـ احكام ثانويه: در شريعت اسلام علاوه بر احكام اوليه، يك رشته احكام ثانويه وجود دارد كه ميتواند بسياري از مشكلات را حل كند. فيالمثل، در جايي كه تطبيق حكمي بر موردي، ماية عسر و حرج يا زيان و ضرر افرادي گردد (با توجه به شرايطي كه در فقه بيان شدهاست) اصولي چون قاعدة نفي حرج يا لا ضرار ميتواند به توانايي شريعت در شكستن بنبستها و رفع تنگناها كمك نمايد. قرآن كريم ميفرمايد: «وَ ما جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ» حج/78. رسول گرامي نيز اعلام ميدارد: «لا ضَرَر وَ لا ضِرار». بايد گفت مكتبي كه اين دو قاعده و نظائر آن را دارد، هيچگاه پيروان آن در زندگي به بنبست كشيده نخواهند شد.

---

: آية الله جعفر سبحاني
منشور عقايد اماميه